Αναπτυξιακά εργαλεία για τις επιχειρήσεις
Μείωση του ελλείμματος στο 4% και μείωση του δημόσιου χρέους, περικοπές, αύξηση του ορίου ηλικίας για τη θεμελίωση του δικαιώματος συνταξιοδότησης, κατάργηση του 14ου μισθού των δημοσίων υπαλλήλων και άλλες μειώσεις και άλλες αυξήσεις και συνεχιζόμενες συζητήσεις για το πώς θα βγει η χώρα από την κρίση. Αλήθεια πόσο καιρό μπορεί να αντέξει μια κοινωνία σφιχτές –σχεδόν ασφυκτικές θα λέγαμε πολιτικές που θέτουν σα μονόδρομο συντηρητικές και παλιοκαιρισμένες πρακτικές που –όπως πάντα- συνιστά ο περιορισμός των δημόσιων δαπανών; Βεβαίως οι Έλληνες είναι εκπαιδευμένοι στο σφίξιμο του ζωναριού μιας και την καραμέλα για οικονομία και σύνεση την αναμασούν οι κυβερνήσεις ανεξαρτήτως χρώματος χρόνια τώρα.
Σε καμιά περίπτωση βέβαια, δε θα θέλαμε να δώσουμε την εντύπωση ότι η στήλη μας επικρίνει τις ενέργειες και τα μέτρα στα οποία προβαίνει η πολιτική ηγεσία –είτε αυτά είναι φορολογικά και ασφαλιστικά είτε εισοδηματικά και δημοσιονομικά- προκειμένου να εξορθολογισθεί η διαχείριση του δημόσιου χρήματος. Κανείς δεν αντιλέγει ότι αυτή ακριβώς η διασπάθιση του δημόσιου χρήματος δε συνιστά τροχοπέδη για τη χώρα ή ότι η διόγκωση του δημοσίου τομέα δεν κουβαλά από μόνη της τεράστια προβλήματα. Και αν είμαστε απόλυτα ειλικρινείς θα πρέπει να παραδεχτούμε ότι και εμείς οι πολίτες έχουμε τεράστιο μερίδιο ευθύνης. Εμείς θέτουμε ένα ερώτημα –κωδικοποιημένο πάντα, ώστε αν κάποιος αναγνωρίσει την περίπτωσή του να το κρατήσει για τον εαυτό του. Το δημόσιο χρήμα καταλήγει στους δικαιούχους; Και ένα ακόμη (ερώτημα): όλα αυτά τα χρήματα διατέθηκαν σοφά;
Θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι γενικότερα είμαστε συνηθισμένοι και στην καταστροφολογία. Και πάντα με τον ένα ή τον άλλο τρόπο καταφέρνουμε να φέρνουμε την κατάσταση στα μέτρα μας. Κάποιοι από μας ίσως να αισθανόμαστε θιγμένοι και αδικημένοι από την εικόνα της οικονομίας της χώρας τόσο στα μάτια τα δικά μας όσο και στα μάτια της διεθνούς κοινότητας. Η Ελλάδα είναι μια χώρα που έχει κατακτήσει πολλά, δεν είναι μια χώρα τριτοκοσμική, υπήρχαν, υπάρχουν και θα υπάρχουν οι δυνάμεις εκείνες σε αυτόν τον τόπο που πάλεψαν και έδωσαν ωραίους αγώνες ώστε η χώρα να μη συγκαταλέγεται στις τριτοκοσμικές. Η όλη κατάσταση μας «αδειάζει» τους Έλληνες. Και είναι πλέον ολοφάνερο και αναμενόμενο -και ίσως μάλιστα και να μας χρειάζεται αυτός ο κόλαφος- ότι δε θα δίνονται πλέον συγχωροχάρτια λόγω της παγκόσμιας κρίσης. Απεναντίας θα πρέπει να περιμένουμε και ακόμη πιο σκληρή αντιμετώπιση γιατί τους κραδασμούς της παγκόσμιας αυτής οικονομικής λαίλαπας την αισθάνονται πιο έντονα οι ισχυροί.
Ας επανέλθουμε όμως: η μείωση του ελλείμματος στο τέσσερα της εκατό είναι μεν γενναίος στόχος, φοβόμαστε όμως ότι ούτως ή άλλως δεν υπάρχουν άλλα περιθώρια και επίσης ακόμη και αν επιτευχθεί δεν επαρκεί. Αυτήν την ανησυχία άλλωστε εκφράζει και η αγορά με τους παραγωγικούς φορείς να πιέζουν για τη χάραξη μιας γενναίας στρατηγικής ανάπτυξης που θα βοηθήσει τη χώρα μας να ανανήψει και να βγει από την ύφεση χωρίς τραγικές απώλειες. Σε αυτό το σημείο άλλωστε υπάρχει απόλυτη σύμπνοια των πολιτικών και των παραγωγικών δυνάμεων και αυτό που απομένει είναι να βρεθεί η φόρμουλα που θα βοηθήσει τη χώρα όχι μόνο να βγει από την κρίση αλλά να δρομολογηθούν έργα και δράσεις ανάπτυξης.
Με άλλα λόγια φαίνεται ότι υπάρχει συναίνεση μεταξύ της πολιτικής και της επιχειρησιακής ηγεσίας σε ότι αφορά τις τομές στις οποίες προχωρά η πολιτική ηγεσία, ταυτόχρονα όμως κρούεται ο κώδωνας κινδύνου για την παραπέρα πορεία της χώρας. Για παράδειγμα ο ΣΕΒ στηρίζει το φορολογικό όπως και το ασφαλιστικό νομοσχέδιο, υποστηρίζοντας βέβαια ότι πρέπει να καταφύγουμε σε συγκεκριμένες δράσεις ώστε να δοθεί άμεσα η απαραίτητη ώθηση στον τομέα της ανάπτυξης.
Βέβαια οι δράσεις αυτές δεν είναι τόσο συγκεκριμένες, πρόκειται μάλλον για δράσεις και δημιουργία δομών που θα πρέπει μάλλον να τις βλέπουμε σαν αναπτυξιακά εργαλεία και οι οποίες θα επιτρέψουν τη μετάβαση από ένα οικονομικό μοντέλο κατανάλωσης σε ένα άλλο που θα βασίζεται στη βιώσιμη αύξηση μεγεθών όπως οι εγχώριες και εξωτερικές επενδύσεις και οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών.
Με το προηγούμενο μοντέλο σημειώθηκαν βέβαια υψηλά ποσοστά αύξησης του ΑΕΠ διότι η υιοθέτηση του ευρώ ελάττωσε τα επιτόκια και οι δανειοδοτικοί οργανισμοί –και για λόγους ανταγωνισμού- ακολούθησαν πολιτική ευνοϊκών πιστώσεων στις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Αυτό με τη σειρά του οδήγησε σε κατανάλωση δανείων- και επέφερε αύξηση της ζήτησης – άρα και κατανάλωσης- διάφορων προϊόντων.
Σύμφυτο φαινόμενο με την υιοθέτηση του προηγούμενου μοντέλου, το οποίο επίσης διατάραξε την αγορά, συνιστά και η εμφάνιση δίδυμων ελλειμμάτων, δηλ. δημοσιονομικού ελλείμματος και ελλείμματος ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών.
Με το νέο μοντέλο διαφαίνεται η στροφή του επενδυτικού ενδιαφέροντος σε τομείς όπου η χώρα διαθέτει συγκριτικό πλεονέκτημα σε διεθνές επίπεδο ώστε να τονωθούν και οι εξαγωγές.
Αποβλέπει δηλαδή στην αποκατάσταση της ανταγωνιστικότητας με ταυτόχρονη αύξηση της παραγωγικότητας και της επιχειρηματικότητας. Επίσης κάποιες μεταρρυθμίσεις που συνοδεύουν το νέο μοντέλο έχουν στόχο την αποκατάσταση της δημοσιονομικής ισορροπίας και τη βελτίωση του εξωτερικού ισοζυγίου. Ενώ κάποιες άλλες διαρθρωτικές και θεσμικές μεταρρυθμιστικές αλλαγές αναμένεται να ανακουφίσουν επιχειρήσεις και νοικοκυριά από τις πιστωτικές πιέσεις που δέχονται σήμερα. Έμφαση ασφαλώς δίνεται στην περιβαλλοντικά βιώσιμη ανάπτυξη των τομέων αυτών με τη βοήθεια των εργαλείων ανάπτυξης.
Ποια είναι λοιπόν αυτά τα εργαλεία ανάπτυξης; Θα αναφέρουμε αυτά που και εμείς οι ίδιοι γνωρίζουμε καλύτερα:
– Επίσπευση των δράσεων μέσω του ΕΣΠΑ -εφόσον αυτό επανασχεδιαστεί .
– Η αναμόρφωση του αναπτυξιακού και των δράσεων του ΤΕΜΠΜΕ.
– Οι Συμπράξεις του Δημοσίου και του Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ).
– Το Ελληνικό Αναπτυξιακό Ταμείο.
– Το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων.
– Η ενθάρρυνση νέων επιχειρηματιών για έναρξη νέων επιχειρήσεων και
– Η χρήση νέων τεχνολογιών.
Ας ρίξουμε μια πιο διεξοδική ματιά στα εργαλεία αυτά. Για παράδειγμα το ΕΣΠΑ: το ποσοστό απορρόφησης των πόρων μέσω του ΕΣΠΑ είναι πολύ χαμηλό , μόλις 3,6%. Η επίσπευση του ΕΣΠΑ, υπό τη συνδρομή και των υπηρεσιών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, έχει να κάνει με δυο πολύ σημαντικές μεταρρυθμίσεις. Καταρχήν θα απλοποιηθούν οι διοικητικές διαδικασίες που ρυθμίζουν τη δημιουργία, την οργάνωση, την παρακολούθηση και την αξιολόγηση των έργων βάσει του Νόμου 3614/2007, ώστε να επιταχυνθεί η υλοποίηση των έργων και να τεθούν σε λειτουργία ή να αξιοποιηθούν από τους δικαιούχους επιχειρηματίες το συντομότερο δυνατό. Άλλωστε με τη μεταφορά των διαδικασιών υλοποίησης στην Περιφέρεια και τους Δήμους, αναμένεται να εκλείψουν οι καθυστερήσεις και η γραφειοκρατία.
Η δεύτερη μεταρρύθμιση αναμένεται να δώσει ώθηση στη λεγόμενη πράσινη ανάπτυξη. Επαναπροσδιορίζονται τα αναπτυξιακά Επιχειρησιακά Προγράμματα του ΕΣΠΑ προς την κατεύθυνση των πράσινων δραστηριοτήτων, της καινοτομίας, της αναδιάρθρωσης της παραγωγής και των επενδύσεων σε ανθρώπινο δυναμικό, καθώς και της δημιουργίας καλύτερων θέσεων εργασίας. Ο επανασχεδιασμός του ΕΣΠΑ θα ολοκληρωθεί τον Ιούνιο του 2010 με συνεργασία όλων των υπουργείων, των τοπικών αρχών και τις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Ως πολύτιμο αναπτυξιακό εργαλείο, ο νέος επενδυτικός νόμος, συμπληρώνει τις δράσεις του εθνικού σχεδιασμού για την πράσινη ανάπτυξη, την παραγωγική αναδιάρθρωση του τομέα γεωργικών ειδών διατροφής και των παραδοσιακών τομέων, ενισχύει τη δημιουργία καινοτόμων επιχειρήσεων, τη σύσταση συνεργατικών σχηματισμών (clusters, συγκρατήστε τον όρο, θα ακούμε πολύ για αυτά στο μέλλον), τη χρήση ΤΠΕ δηλαδή Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνίας την εξοικονόμηση ενέργειας και τη χρήση ΑΠΕ (συγκρατείστε επίσης τον όρο greenfield investments), προώθηση εξαγωγών, δημιουργία και εξασφάλιση θέσεων απασχόλησης και βεβαίως περιφερειακή ανάπτυξη, ιδίως σε περιοχές υψηλού ποσοστού ανεργίας και χαμηλού κατά κεφαλήν εισοδήματος. Μεταξύ των δράσεων που θα στηρίξει ο επενδυτικός νόμος συναντούμε και αυτές που θα ενισχύσουν την αποτελεσματική εκμετάλλευση των υδάτινων πόρων όπως επίσης και δράσεις που αφορούν στη διαχείριση απορριμμάτων και έργων αναβάθμισης των αστικών κέντρων.
Στον τομέα του τουρισμού και του πολιτισμού προβλέπεται η ανάπτυξη πόλων τουριστικής και πολιτιστικής ανάπτυξης. Για αυτό το λόγο θα υπάρξουν επενδυτικά κίνητρα για την παροχή υπηρεσιών υψηλής ποιότητας, σύγχρονων μέσων μεταφοράς και επικοινωνιών, τη δημιουργία θεματικών πάρκων και για την ανάπτυξης των λιμένων.
Μια από τις προτεραιότητες της οικονομικής πολιτικής αποτελεί και η διάδοση και ανάπτυξη των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών (ΤΠΕ), παραμένει κορυφαία προτεραιότητα.
Ποια μέτρα λαμβάνονται όμως μέσω του αναπτυξιακού νόμου να προωθήσουν την έρευνα και την ανάπτυξη; Δίνονται κίνητρα για τη δημιουργία καινοτόμων επιχειρήσεων αλλά και για την αποτελεσματική δικτύωση και συνεργασία μεταξύ της επιχειρηματικής, της ακαδημαϊκής και της ερευνητικής κοινότητας -ιδιαίτερα στους τομείς ΤΠΕ και της Βιοτεχνολογίας- όπου ήδη έχουν σημειώσει κερδοφόρα βήματα κάποιες εταιρείες. Μάλιστα, μέσα στα επόμενα τέσσερα χρόνια, η συνολική επένδυση στην έρευνα αναμένεται να αυξηθεί στο 2% του ΑΕΠ.
Σε ό,τι αφορά τώρα τις πολυσυζητημένες Συμπράξεις του Δημοσίου και του Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), μέσα στα επόμενα τέσσερα χρόνια, αναμένεται να ολοκληρωθούν οι θεσμικές και νομοθετικές ρυθμίσεις που θα οδηγήσουν στην ουσιαστική τροποποίηση και εφαρμογή του νόμου περί Συμπράξεων Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (Ν. 3389/2005). Με τις ΣΔΙΤ αναμένεται να υλοποιηθεί μια σειρά έργων καίριας σημασίας που σήμερα διέπονται από διαφορετικά νομοθετικά πλαίσια ανάλογα με τον τρόπο πληρωμής (τέλη διοδίων ή πληρωμές διαθεσιμότητας).
Που αποβλέπουν οι ΣΔΙΤ; Πρώτον στον διεξοδικότερο έλεγχο του σχεδιασμού και της υλοποίησης των έργων, σε αποτελεσματικότερες και πιο διαφανείς διαδικασίες, στη συντονισμένη και εξορθολογισμένη οργάνωση, καθώς και στην αποτελεσματικότερη πρόσβαση και απορρόφηση συμπληρωματικών χρηματοοικονομικών μέσων, όπως η χρηματοδότηση από τα Διαρθρωτικά Ταμεία και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.
Το Ελληνικό Αναπτυξιακό Ταμείο ή ΕΑΤ συνιστά άλλον ένα μοχλό ανάπτυξης για την προώθηση των πράσινων υποδομών και της ενέργειας, τη σύσταση νέων καινοτόμων επιχειρήσεων, την αναβάθμιση των αστικών κέντρων, καθώς και την τοπική ανάπτυξη. Το Ελληνικό Αναπτυξιακό Ταμείο, το οποίο έχει προγραμματισθεί να λειτουργήσει μέσα στο 2010, θα επικεντρωθεί στην απελευθέρωση νέων πηγών ιδιωτικού κεφαλαίου και στην ανάπτυξη νέων μοντέλων χρηματοδότησης τόσο στην Ελλάδα όσο και στην ευρύτερη περιοχή.
Η αναζήτηση του τρόπου και των πόρων χρηματοδότησης δεν θα είναι ο μοναδικός ρόλος που θα ανατεθεί στο ΕΑΤ. Υπό την επίβλεψή περιέρχεται και η ολοκλήρωση όλων των απαραίτητων και ενδελεχών τεχνικών ελέγχων πριν από την ένταξη ενός υποψήφιου σχεδίου στη γραμμή ανάπτυξης έργων. Το ΕΑΤ θα συνεργάζεται με κρατικούς φορείς, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και κρατικά ή ιδιωτικά ταμεία για την προσέλκυση και προαγωγή επενδυτικών δραστηριοτήτων, καθώς και για την ενίσχυση του ρόλου της Ελλάδας ως εμπορικού και επενδυτικού κέντρου της περιοχής.
Στους μοχλούς ανάπτυξης, είναι δυνατό να συμπεριληφθούν και άλλες μεταρρυθμίσεις, που παραλείφθηκαν παραπάνω ως τέτοιες, όπως αυτές που αποβλέπουν στην αντιμετώπιση της γραφειοκρατίας, η οποία εκτιμάται σε περίπου 2-3 % του ΑΕΠ ή στην κατάργηση των περιορισμών στον ανταγωνισμό (εκτιμάται σε περίπου 2% του ΑΕΠ). Παραπάνω αναφερθήκαμε βέβαια και στο άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων το οποίο αντιστοιχεί σε περίπου 1% του ΑΕΠ).
Στο σημείο αυτό τελειώνει η παρουσίαση των κυριότερων αναπτυξιακών εργαλείων. Oι λύσεις λοιπόν για τη χώρα μας η οποία έχει περιέλθει σε δυσχερή θέση δεν προσφέρουν την άμεση και βέβαιη οικονομική αποκατάστασή της. Μπορούν όμως με σωστούς χειρισμούς και σε συνεργασία με τους πολίτες να θέσουν την χώρα σε τροχιά ανάπτυξης και κοινωνικής ευημερίας.
Μη διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μας για ευκαιρίες επενδύσεων στα τηλέφωνα 2373025020 και 2399021797 ή με e-mail στο balikyr@otenet.gr
Μετά τιμής
Μπαλλή Κυριακή
Σύμβουλος Επενδύσεων και Πιστοποιήσεων
Αναπτυξιακή Εταιρία ΟΙΚΟΝΟΜΟΤΕΧΝΙΚΗ